İran’daki Kadın Tutsakların Ücra Yerlere Taşınmaları Dalgası

2020 Aralık ayından bu yana İran’da direnişin bayrağını göğüsleyen zindanlardaki kadın tutsakları dağıtmak için kararlı bir tavır izleniyor. Farklı siyasi görüşlerden bu kadınlar, genel kadın tutsakların kaldıkları hapishanelerden ücra yerlerdeki hapishanelere gönderiliyorlar.

Golrokh İraee (Farsça : گلرخ ایرایی ‎)

2020 yılının Aralık ayında Qarchak Kadın Hapishanesinden alındı, hakaretler eşliğinde zorla Evin Hapishanesi’nde 2A Koğuşunda tecrit hücresine kondu. Ailesiyle görüşme hakkı elinden alındı ve 25 Ocak 2021’den beri kendisinden haber alınamıyor. En son Mazandaradan’daki Amol Hapishanesine gittiği biliniyordu.

Golrokh, İranlı bir yazar, muhasebeci ve İran’da uygulanan recim (taşlama) cezasına karşı çıkan bir insan hakları aktivisti. Recim uygulamasına dair bir hikaye yazmasının ardından ‘’kutsallara hakaret’’ ve ‘’devlet aleyhinde propaganda yapmaktan’’ 6 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Uluslararası Af Örgütü, İran hükümetine İraee’nin serbest bırakılması için bir çağrıda bulundu, çağrıda şöyle deniyor: ‘’Demir çubukların ardında yıllar geçirmesinin sebebi henüz yayınlanmamış bir hikaye, kendisi hayal gücünü kullandığı için cezalandırılıyor.”

Tutuklandığı gün rejimin devrim muhafızları İraee’i 17 gün boyunca sorguladılar. Gözleri bağlanmış bir halde saatlerce sorgulandı ve ölümle tehdit edildi. Sorgulanması sırasında yan hücrede muhafızların kocasını tekmelemeleri ve boğazlamalarını dinletildi. Hem kendisi hem ailesi hapishaneden bile direnmeye devam ediyorlar.

Maryam Akbari (Farsça: مریم اکبری منفرد)

Maryam hapishanedeki 12. Yılında ve birdenbire 10 Mart 2021’de Evin hapishanesinden Semnan’da ücra bir hapishaneye götürüldü. Muhafızlar onu hücresinden sürüklerken diğer mahkumlar bunu protesto ettiler.

2018 Ekim’de Maryam ve iki diğer mahkum, Golrokh Ebrahimi İraee ve Atena Daemi, Birleşmiş Milletler Özel Raportörü Javaid Rehman’a İran’a gelmesi ve buradaki insan hakları ihlallerini görmesi için çağrıda bulundular.

Tutuklanmasından önce kendisi bir insan hakları avukatıydı. İran’da 1988 yılında olan toplu infazlar, üç erkek kardeşi ve kız kardeşlerinden birisi de dahil olmak üzere bütün MEK aktivistleri infaz edildiler.

Zeynab Jalalian (Farsça: زينب جلاليان ‎)

Zeinab Jalalian 10 yıldır siyasi tutsak olarak alıkonulan bir Kürt kadın. Tutsaklığı boyunca ülkenin farklı yerlerinde dört kez yeri değiştirildi ve en son bir güney şehri olan Yazd’a gönderildi.

Zeinab Jalalian, 2008 yılında birkaç dakika süren bir yargılama sonucu ‘’Allah’a karşıtlıktan’’ (moharebeh) ölüme mahkum edildi. Rejim, kendisinin reddetmesine rağmen onu militan bir Kürt örgütü olan PJAK’a üye olmakla suçladı. Ölüm cezası 2011 yılında ömür boyu hapse çevrildi ve şu an da bu cezasını tamamlıyor.

BM Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu, Zeinab’ın devam eden tutukluğunu keyfi buldu ve haklarının ihlal edildiğini tespit etti.

Atena Daemi (Farsça: آتنا دائمی)

Atena Daemi içerisinde idam karşıtı broşürler dağıtmak ve sosyal medya aracılığıyla İran’daki idamları eleştiren yayınlar yapmanın da bulunduğu suçlamalardan ötürü 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı. İlk etapta Daemi ve kız kardeşi ‘’görevdeki memurlara hakaretten’’ tutuklandılar. Temyiz sonucu bu tutukluluk düştü ve Daemi’nin diğer suçlarla tutukluluğu devam ettirildi.

Daemi defalarca kez açlık grevine gitti ve Evin Hapishanesindeki koşulları ve de idam cezasını protesto etti. Kendisi Uluslararası Af Örgütü tarafından düşünce suçlusu olarak değerlendiriliyor.

Saba Kord Afshari (Farsça: صبا کردافشاری ‎)

Saba, 2020 yılının Aralık’ında Evin Hapishanesinden Qarchak Kadın Hapishanesine taşındı. Qarchak’ta da kaldığı 8. Koğuştan 6.’ya taşındı ve burada fiziksel saldırılara maruz kaldı. Şu an hala ‘’ağır ceza suçlularının’’ arasında tutulmaktadır.

İslam Cumhuriyeti’nin mahkemesi kendisini başörtüsüz kamuya açık alanda bulunmaktan ve bu konuyla ilgili sosyal medyada konuşmaktan 24 yıl hapis cezasına çarptırdı (daha sonra 9 yıla düşürüldü). Suçlamalar şunları içeriyordu: ‘’Kamuya açık alanda başörtüsüz sokağa çıkarak yozlaşmayı ve fahişeliği teşvik etmek’’, ‘’devlet karşıtı propaganda yapmak’’ ve ‘’ulusal güvenliğe tehdit oluşturacak biçimde suç işlemek amacıyla buluşmalar gerçekleştirmek’’.

İran’da Kadın Hakları Aktivistlerinin Hapsedilmesiyle İlgili İstatistikler:

3 Ağustos 2013 ve 2 Mart 2021 arasında toplamda 84 kadın hakları aktivisti tutuklandı, bunlardan 8 tanesi erkekti. Buna ek olarak 22 tanesi 1627 aylık cezaya, 88,000,000 riyal ve 148 kırbaç cezasına çarptırıldılar. Bu veriler; İslam harici bir inanca mensup olup bunu uygulayanlar, ezilen bir ulustan olanlar ve fikirlerini ifade ettikleri için tutuklanan pek çok kadını içermiyor.

• ‘’Ulusal güvenliğe tehdit oluşturacak buluşmalar ve tuzaklar tertiplemek’’
• Protestolara katılarak ‘’kamu huzurunu bozmak ve kargaşaya sürüklemeye çalışmak’’
• ‘’Kutsallara hakaret’’
• ‘’Başörtüsünü reddederek harama girmek’’
• ‘’Örtüsünü kaldırarak ahlaki yozlaşmaya sebebiyet vermek’’
• ‘’Halkın düşüncelerini internet üzerinden yanlış bilgilerle tahrif etmeye çalışmak’’
• ‘’Ahlaki yozlaşma için araçlar yaratmak veya sağlamak’’
• ‘’İnternette edebe aykırı içerik paylaşımı yapmak ve kamuya açık alanda başörtüsüz bulunmak’’
• ‘’Rejime karşı propaganda yapmak’’
• ‘’Saldırgan Amerikan hükümeti ile İslam Cumhuriyet’inin aile ve kadın hakları alanında işbirlikçilik yapmak’’

Atena Daemi, Zeinab Jalalian, Golrokh İraee. Bu isimlerin önemleri hepsinin farklı siyasi oryantasyonlarıyla beraber direnişin ön saflarında bulunmaları. Son bir yılda Zeinab Jalalian Kürt bir siyasi tutuklu dört kez yer değiştirildi ve son olarak Yazd şehrinde bir hapishaneye gönderildi. Maryam Akbari hapishanede 12. yılını geçiriyor ancak bir anda bulunduğu Evin hapishanesinden ücra bir şehir olan Semnan’da bir hapishaneye gönderildi.

Kaynak için bkz: Factsheet: Wave of Transfers of Iran’s Women Political Prisoners to Remote Locations (revcom.us)